امروز صدمین سالگرد زادروز اشرف پهلوی است. یک انسان از جنس «زن» چند دقیقه بعد از محمدرضا، نخستین پسر رضاه شاه پهلوی در محله سنگلج تهران به دنیا امد. پس از سلطنت پدر، او تنها یک شاهدخت بود و نه شاهزاده پسری که بتواند برای دربار ولیعهد باشد و یا برای رسانه ها پرفروش شود و به همه این دلایل است که از او در رسانه های فارسی زبان غیرحکومتی کمتر سخنی گفته می شود. در برابر، رسانه های حکومتی در چهاردهه گذشته، داستان سرایی های گوناگون حول فساد و روابط جنسی برای اشرف پهلوی ساخته و نوشته اند. چرا که فساد و روابط جنسی در این جامعه برای مردان شرعی و قانونی است.

آری، در آن دوران که زنان زیرروبنده و چادر در اندرونی، بردگان مردان خود بودند. شاهدخت اشرف پهلوی، نخستین زنی بود که شجاعانه بدون پوشش اسلامی در کنار پدر ظاهر شد و جنگ با جامعه زن ستیز را شروع کرد تا زنان بتوانند در زمینه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مشارکت مستقیم داشته باشند.

۲۵ شهریور ۱۳۲۵ پس از کناره گیری پدر از سلطنت، شجاعانه به رغم تهدیدهای نماینده سفارت بریتانیا به تهران رفت و کاخ خود را مرکز توانمندسازی مردانی همچنان اقبال و رزم آرا و دیگران کرد تا در عرصه قدرت بتوانند تمامیت ارضی ایران را تضمین کنند. درحالیکه آذربایجان ایران در دستان ارتش سرخ بود و احمد قوام در دیپلماسی بین امریکا و شوروی برای نجات آذربایجان در تکاپو بود، زنی جوان در راستای خدمات اجتماعی و بازدید از بیمارستان ها به شوروی سفر کرد و در دیدار چندساعته با استالین، درراستای حفظ تمامیت ارضی ایران موفقیت بزرگی را در دیپلماسی ایران رقم زد. اشرف پهلوی در سفرهای گوناگون، با بسیاری از سیاست‌مداران همچنان بوتو، جواهر لعل نهرو، گاندی،استالین، مارشال تیتو، هایلا سلاسی، جان اف کندی، چائوشسکو و سوهارتو دیدار داشت.

اشرف در ۱۳۲۲، بنیاد خدمات اجتماعی را راه‌اندازی کرد. در اسفند ۱۳۲۷ شورای عالی جمعیت زنان ایران به ریاست وی تشکیل شد. او همچنین ریاست جمعیت زنان صلح‌جو، سازمان زنان، کمیسیون مقام زن وابسته به سازمان ملل متحد، نیابت ریاست کمسیون مبارزه با بیسوادی در ۱۳۴۲ برعهده داشت.

اشرف نخستین نماینده زن ایران در سازمان ملل متحد و رییس کمیته ایرانی حقوق بشر و رییس هیئت نمایندگی سیاسی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود. و در پی دستیابی به مقام دبیر کلی سازمان ملل نیز بود که بدان نائل نشد. اشرف از دانشگاه برندایس در سال ۱۹۷۰ دکترای افتخاری حقوق دریافت کرد.

برای من او یک مادر موفق بود، شهریار شفیق فرزند اشرف پهلوی از افسران نیروی دریایی ارتش ایران بود که به دلیل محبوبیتش و تلاش هایش در برابر جمهوری اسلامی برای نجات ایران توسط تروریست های حکومتی به ضرب گلوله در پاریس کشته شد. از دختر دیگر او، آزاده شفیق هرگز صحبتی نمی شود، اما برخی از کنشگران سیاسی در پاریس برای من بسیار از تلاش های بی شائبه وی برای نجات ایران گفته اند که او نیز در اثر سرطان درگذشت.

انتقادهای بسیاری درباره دخالت های اشرف پهلوی در سیاست و یا فعالیت های اقتصادی او هست. اما حقیقت این است که هیچ پژوهشگری تاکنون به زندگی وی نپرداخته است. او یکی از موثرترین ها در عرصه سیاسی و اجتماعی زمان خود بوده است. بدون شک اگر اشرف پهلوی مرد بود تاکنون کتابی مانند معمای اشرف، ناگفته ها درباره اشرف و یا مستندی درباره زندگی وی تهیه و منتشر شده بود.

نازیلا گلستان
کنشگر سیاسی، شورای ملی ایران برای انتخابات آزاد

#اشرف_پهلوی #زنان_موفق #تاریخ_معاصر #نازیلا_گلستان
@irannc